Çocuk Hidroseli (Su Fıtığı)
Hidrosel; kasık kanalının anne karnında açık kalması ve karın iç zarının kasık kanalından aşağı skrotuma (testisin bulunduğu torba) doğru uzanması ile oluşur. Anne karnında erken dönemlerde testisler böbreklerle aynı seviyededir. Çocuk, anne karnında büyüdükçe testisler de aşağı inmeye başlarlar. Son ayda kasık kanalından geçerek skrotuma normal bulundukları yere inerler. Testisler indikten sonra kasık kanalı kapanır.
Eğer kasık kanalı kapanmaz ve buradan bağırsak, yumurtalıklar gibi karın içi organlar kasık kanalına ve skrotuma inerse kasık fıtığı (inguinal herni) ortaya çıkar.
Kasık kanalı, karın içi organların geçmesine müsade etmeyip; sadece karın içindeki suyun geçmesine müsade edecek kadar dar olduğu durumlarda da hidrosel oluşur. Hidroselde sadece karın içindeki su kasık kanalından aşağı geçer. Kasık kanalında ve/veya skrotumda şişlik oluşturur.
Normal olarak sağ testis sol testise göre daha geç iner ve sağ kanal daha geç kapanır. Bu yüzden sağ tarafta fıtık, hidrosel ve inmemiş testis biraz daha fazla görülür. %10 kadar da her iki tarafta birden olur.
Bazen doğumda olmayıp daha sonraki çocukluk yaşlarında kasıkta veya skrotumda su toplanmaları (
hidrosol) ortaya çıkabilir. Bunların sebebi travma, testis veya testisin üzerini örten
epididimit denen bezin iltihabı ile testis tümörleri olabilir. Bu tip vakalar detaylı bir şekilde araştırılarak nedenleri bulunmalı ve tedavileri yapılmalıdır.
Çocuklarda hidrosel 5 guruba ayrılır:
Komünike Hidrosel: Kasık kanalı ve skrotumda (testisin bulunduğu torba) hidrosel sıvısı var. Muayenede hem skrotumda hem de kasık kanalında şişlik görülür.
Testis Hidroseli: Kasık kanalı sadece suyun geçmesine müsade edecek kadar açıktır. Şişlik sadece skrotumda görülür. Buna testis hidroseli denir.
Kordon Kisti veya Kord Hidroseli: Sıvı sadece kasık kanalında belirgindir. muayenede kasık kanalında bir kitle ele gelir. Ultrasonografide bu kitle dışı zarla kaplı bir su kesesi gibi görünür.
Abdominoskrotal Hidrosel: Kum saati şeklindedir. Kum saatinin üst geniş kısmı karın içinde ; alt kısmı ise kasık kanalı ve skrotumda şişlik şeklinde görülür. Bu iki şişlik dar bir kanalla birbirlerine bağlanmakta. Muayene ederken skrotuma basılınca sıvı karın içi tarafına geçer ve karın içindeki şişlik artar. Bu durum tanı koymada yardımcı olur. Ultrasonla ve bilgisayarlı tomografi ile kum saati şeklindeki hidrosel tespit edilir.
Travma, Epididimit Enfeksiyonu ve Testis Tümörlerine Bağlı Hidrosel: Bu hidroseller doğumsal değildir İlerleyen yaşta ortaya çıkarlar.Asıl hastalığın tedavisi ile düzelirler.
Hidroselde şişlik sabahleyin, çocuğun rahat olduğu dönemlerde daha az olur. Ağlama, ıkınma, öksürme, ağırlık kaldırma gibi karın içi basıncı artıran durumlarda veya çok ayakta durmalarda artar.
Hidroselin önemi nedir?
Hidrosel basınç ve ısı etkisi ile testislere, epididime ve kasık kanalı içindeki oluşumlara zarar verir. Bunlardan en önemlisi basınç ve karın içinden gelen sıvının yüksek ısı etkisi ile testis ve spermler zarar görür. Testisler eriyebilir, sperm yapımı ve yapılan spermlerin olgunlaşması bozulabilir.
Tanı:
Fizik muayene ile tanı %90 oranında konabilir.
Kasıkta ve skrotumda şişlik gözle görülür. Elle hissedilir. Şişlik içi su dolu bir balon gibidir. Bu şişliğe basınca kaybolmaz. Fıtıkta ise şişlik kaybolur. Hidroselde suyun karın içine geçeceği kanal dar olduğu için basınçla su kolaylıkla karın içine geçemez ve şişlik kaybolmaz. Kasık fıtığında ise şişliğe bastırınca şişlik içindeki karın içi oluşumlar kolayca karın içine geçerler ve şişlik kaybolur. Çocuk ıkınınca da tekrar şişer. Fakat hidroselde kanalın açıklığı dar olduğu için şişlik yavaş yavaş artar ve yavaş yavaş azalır. Bu kasık fıtığı ile hidroselin arasındaki en kolay ayırma yöntemidir.
Bir ışık kaynağı skrotuma tutulursa hidroselde parlak bir refle alınılır. Sıvı ışığı geçirdiği için parlak refle alınır. Böylece kitlenin içinde sıvı olduğu anlaşılır ve hidrosel tanısı konabilir. Bu yönteme transilluminasyon denir. %100 güvenilir bir test değildir, boğulmuş fıtıklarda sıkışmış ince bağırsaklar aynı bulguyu verebilir.
Ultrasonografi:
Ultrasonografi sıvıyı, sıvının miktarını, şişlik içindeki oluşumları göstermede çok faydalıdır.
Tedavi:
Komunike Hidrosel ve
Testis Hidroseli bir yaşına kadar beklenir. Bunların %90’ı kendiliğinden geçer. Cerrahi bir müdaheleye gerek yoktur. Bir yaşından sonra hidrosel düzelmemişse hidroselektomi ameliyatı yapmak gerekir.
Kordon Kisti ve Abdominoskrotal Hidrosel tanı konulduğunda, şartların uygun olduğu anda ameliyat edilmelidir. Abdominoskrotal Hidroselde karın içindeki zarda tümör geliştiği bildirilmiştir. Kordon kistinin kendiliğinden geçmeyeceğinden ve kasık kanalındaki oluşumlara basınç etkisi ile zarar vereceğinden 2 aylıktan sonra ameliyat edilmelidir.
Travmaya, enfeksiyona ve tümöre bağlı gelişen hidroselde etiyolojiye göre tedaviyi planlamak gerekir.
Hidroseldeki ameliyata hidroselektomi denir. Kasığın üstünde karının altındaki çizgiler üzerinden yaklaşık 2 cm lik bir kesi ile girilir. Açık olan hidrosel kanalı bulunur. Etraf oluşumlardan serbestleştirilir ve bağlanarak kasıkla karın içi sıvı akımı engellenir.
Abdominoskrotal Hidroselde karın içindeki hidrosel cerrahi olarak çıkarılır ve batınla kasıktaki ilişki bağlanarak giderilir.
Komplikasyonu düşük bir ameliyattır. Günübirlik bir ameliyattır.
Ameliyatın az görülen komplikasyonları:
Testisin damarlarının zedelenmesi, kopması. Spermatik kordun kopması. Bağlanan kasık kanalının tekrar açılması veya kanalın bağlanamaması. Ameliyat yerinde ve skrotumda hematom oluşması. Hidroselin tekrarlaması
Sonuç olarak hidrosellerin %90’ı kendiliğinden tedavisiz geçer. Ameliyatı günübirlik bir ameliyattır. Komplikasyon oranı düşüktür. Ayrıca çocuğunuzu sünnet yaptırtacaksanız hidrosel ameliyatı ile aynı anda yaptırılabilir.
Çocuklarınızla birlikte sağlıklı mutlu yıllar dileğimle.
Op.Dr.Muzaffer Zorlu
Çocuk Cerrahi Uzmanı
Antalya Sünnet ve Çocuk Cerrahi Kliniği
4-Hastalar daha erken mobilize oldukları için ameliyat sonrası komplikasyon oranı düşüktür.
